Tạp chí
 
Năm 2020
 
Số 61, Kỳ 1, [02 - 2020]

Mức độ phong hóa hóa học ở lưu vực sông Ba, Nam Trung Bộ dựa trên nghiên cứu đặc điểm địa hóa nguyên tố chính trong trầm tích sông hiện đại và đá trầm tích

DOI:10.46326/JMES.2020.61(1).09

  • Cơ quan:

    1 Khoa Khoa học và Kỹ thuật Địa chất, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Việt Nam;
    2 Phòng Xuất bản, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Việt Nam

  • *Tác giả liên hệ:
    This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
  • Nhận bài: 16-11-2019
  • Sửa xong: 06-01-2020
  • Chấp nhận: 28-02-2020
  • Ngày đăng: 28-02-2020
Trang: 82 - 91
Lượt xem: 2220
Xem onlineXem online
Lượt tải: 1049
Tải về PDF
★★★★★Yêu thích: 5.0, Số lượt: 104
  • ★
  • ★
  • ★
  • ★
  • ★
Bạn yêu thích

Trích dẫn: 3

Tóm tắt:

Địa hóa nguyên tố chính từ các mẫu đá trầm tích tuổi Miocen và trầm tích sông hiện đại ở lưu vực sông Ba, Nam Trung Bộ, Việt Nam được sử dụng để đánh giá mức độ phong hóa hóa học ở lưu vực này trong Miocen và thời điểm hiện tại. Các mẫu trầm tích được phân tích bằng phương pháp quang phổ huỳnh quang tia X (XRF) cho thấy đá trầm tích Miocen thường chứa SiO2 và K2O cao hơn và Al2O3, Fe2O3, TiO2, MgO, Na2O, MnO, CaO, P2O5 thấp hơn so với trầm tích sông hiện đại. Số liệu phân tích địa hóa nguyên tố chính trong đá trầm tích Miocen và trầm tích sông hiện đại cho thấy sự di chuyển mạnh mẽ của các nguyên tố Ca, Na và Mg hơn các nguyên tố K và Si trong quá trình phong hóa hóa học. Sự suy giảm tương đối tương đồng của Na, Ca, Mg, Si và K trong trầm tích sông hiện đại so với đá trầm tích Miocen cho thấy mức độ phong hóa hóa học trong thời kỳ Miocen và thời điểm hiện tại không có sự khác biệt lớn. Kết quả tính toán cho thấy chỉ số hóa học thay đổi (CIA - Chemical Index of Alteration) từ 60÷93 (trung bình 74) trong đá trầm tích Miocen và từ 69÷78 (trung bình 77) trong trầm tích sông hiện đại chứng minh mức độ phong hóa hóa học trung bình ở lưu vực sông Ba xảy ra trong giai đoạn Miocen và thời điểm hiện tại.

Trích dẫn
Phạm Như Sang, Nguyễn Tiến Dũng, Khương Thế Hùng, Phạm Thị Thanh Hiền, Tạ Thị Toán và Võ Thị Công Chính, 2020. Mức độ phong hóa hóa học ở lưu vực sông Ba, Nam Trung Bộ dựa trên nghiên cứu đặc điểm địa hóa nguyên tố chính trong trầm tích sông hiện đại và đá trầm tích, Tạp chí Khoa học kỹ thuật Mỏ - Địa chất, số 61, kỳ 1, tr. 82-91.
Tài liệu tham khảo

Carter, A., Roques, D., Bristow, C.S., (2000). Denudation history of onshore central Vietnam: Constraints on the Cenozoic evolution of the western margin of the South China Sea. Tectonophysics 322. 265 - 277. 

Colin, C., Turpin, L., Blamart, D., Frank, N., Kissel, C., Duchamp, S., (2006). Evolution of weathering patterns in the Indo - Burman Ranges over the last 280 kyr: Effects of sediment provenance on 87Sr/86Sr ratios tracer. Geochem. Geophys. Geosyst. 7. 1 - 16. 

Dessert, C., Dupre, B., Francois, L. M., Schott, J., Gaillardet, J., Chakrapani, G., Bajpai, S., (2001). Erosion of Deccan Traps determined by river geochemistry: Impact on the global climate and the 87Sr/86Sr ratio of seawater. Earth Planet. Sci. Lett. 188. 459 - 474. 

Galy, A., France - Lanord, C., 1999. Weathering processes in the Ganges - Brahmaputra basin and the riverine alkalinity budget. Chem. Geol. 159. 31 - 60. 

Hoang, N., Flower, M., (1998). Petrogenesis of Cenozoic Basalts from Vietnam: Implication for Origins of a Diffuse Igneous Province. J. Petrol. 39. 369 - 395. 

Hoang, N., Flower, M. F. J., Chi, C. T., Xuan, P.T., Quy, H.V., Son, T.T., (2013). Collision - induced basalt eruptions at Pleiku and Buon Me Thuat, south - central Viet Nam. J. Geodyn. 69. 65 - 83. 

Hu, B., Li, J., Cui, R., Wei, H., Zhao, J., Li, G., Fang, X., (2014). Clay mineralogy of the riverine sediments of Hainan Island, South China Sea: Implications for weathering and provenance. J. Asian Earth Sci. 96. 84 - 92. 

Jonell, T. N., Clift, P. D., Hoang, L. V., Hoang, T., Carter, A., Wittmann, H., Böning, P., Pahnke, K., Rittenour, T., (2016). Controls on erosion patterns and sediment transport in a monsoonal, tectonically quiescent drainage, Song Gianh, central Vietnam. Basin Res. 29. 1 - 25. 

Lan, C., Chung, S., Long, T. Van, Lo, C., Lee, T., Mertzman, S. A., Shen, J.J., (2003). Geochemical and Sr - Nd isotopic constraints from the Kontum massif, central Vietnam on the crustal evolution of the Indochina block. Precambrian Res. 122. 7 - 27. 

Lepvrier, C., Vuong, N. V., Maluski, H., Thi, P. T., Vu, T.V., (2008). Indosinian tectonics in Vietnam. Comptes Rendus - Geosci. 340. 94 - 111. 

Liu, Z., Colin, C., Huang, W., Phon, L. K., Tong, S., Chen, Z., Trentesaux, A., (2007). Climatic and tectonic controls on weathering in south China and Indochina Peninsula: Clay mineralogical and geochemical investigations from the Pearl, Red, and Mekong drainage basins. Geochem. Geophys. Geosyst. 8. 1 - 18. 

Liu, Z., Tuo, S., Colin, C., Liu, J. T., Huang, C. Y., Selvaraj, K., Chen, C. T. A., Zhao, Y., Siringan, F. P., Boulay, S., Chen, Z., (2008). Detrital fine - grained sediment contribution from Taiwan to the northern South China Sea and its relation to regional ocean circulation. Mar. Geol. 255. 149 - 155. 

Liu, Z., Zhao, Y., Colin, C., Siringan, F. P., Wu, Q., (2009). Chemical weathering in Luzon, Philippines from clay mineralogy and major - element geochemistry of river sediments. Appl. Geochem. 24. 2195 - 2205. 

Liu, Z., Wang, H., Hantoro, W. S., Sathiamurthy, E., Colin, C., Zhao, Y., Li, J., (2012). Climatic and tectonic controls on chemical weathering in tropical Southeast Asia (Malay Peninsula, Borneo, and Sumatra). Chem. Geol. 291. 1 - 12. 

McLennan, S. M., (1993). Weathering and Global Denudation. J. Geol. 101. 295 - 303. 

Milliman, J. D., Farnsworth, K. L., (2011). River Discharge to the Coastal Ocean: A Global Synthesis, Cambridge University Press, Cambridge. (382 pp).

Nakano, N., Osanai, Y., Owada, M., Nam, T. N., Toyoshima, T., Binh, P., Tsunogae, T., Kagami, H., (2007). Geologic and metamorphic evolution of the basement complexes in the Kontum Massif, central Vietnam. Gondwana Res. 12. 438 - 453. 

Nam, T. N., (1998). Thermotectonic events from Eparly Proterozoic to Miocen in the Indochina craton: Implication of K - Ar ages in Vietnam. J. Asian Earth Sci. 16. 475 - 484. 

Nam, T. N., Sano, Y., Terada, K., Toriumi, M., Quynh, P. V., Dung, L. T., (2001). First SHRIMP U - Pb zircon dating of granulites from the Kontum massif (Vietnam) and tectonothermal implications. J. Asian Earth Sci. 19. 77 - 84. 

Nesbitt, H. W., Markovics, G., Price, R. C., (1980). Chemical processes affecting alkalis and alkaline Earth during continental weathering. Geochim. Cosmochim. Acta 44. 1659 - 1666. 

Nebitt, H. W., Young, G. M., (1982). Early Proterozoic climates and plate motions inferred from major element chemistry of lutites. Nature 299. 715 - 717. 

Nesbitt, H. W., Young., G. M., (1989). Formation and diagenesis of weathering profiles. J. Geol. 97. 129 - 147. 

Nesbitt, H. W., Young, G. M., McLennan, S. M., Keays, R. R., (1996). Effects of Chemical Weathering and Sorting on the Petrogenesis of Siliciclastic Sediments, with Implications for Provenance Studies. J. Geol. 104. 525 - 542. 

Nielsen, L. H., Petersen, H. I., Thai, N. D., Duc, N. A., Fyhn, M. B. W., Boldreel, L. O., Tuan, H. A., Lindstrom, S., Hien, L. V., (2007). A Middle - Upper Miocen fluvial - lacustrine rift sequence in the Song Ba Rift, Vietnam: an analogue to oil - prone, small - scale continental rift basins. Pet. Geosci. 13. 145 - 168. 

Selvaraj, K., Chen, C. A., (2006). Moderate Chemical Weathering of Subtropical Taiwan: Constraints from Solid - Phase Geochemistry of Sediments and Sedimentary Rocks. J. Geol. 114. 101 - 116. 

Singh, M., Sharma, M., Tobschall, H. J., (2005). Weathering of the Ganga alluvial plain, northern India: Implications from fluvial geochemistry of the Gomati River. Appl. Geochem. 20. 1 - 21. 

Trần Đức Lương, Nguyễn Xuân Bao, (1988). Bản đồ Địa chất Việt Nam, tỷ lệ 1:500,000. Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, Hà Nội.

Trần Văn Trị, Vũ Khúc, (2009). Địa chất và Tài nguyên Việt Nam. Nhà xuất bản Khoa học Tự nhiên và Công nghệ. 390.

Vital, H., Stattegger, K., (2000). Major and trace elements of stream sediments from the lowermost Amazon River. Chem. Geol. 168. 151 - 168. 

Wan, S., Li, A., Clift, P. D., Stuut, J. B. W., (2007). Development of the East Asian monsoon: Mineralogical and sedimentologic records in the northern South China Sea since 20 Ma. Palaeogeogr. Palaeoclimatol. Palaeoecol. 254. 561 - 582. 

Wang, H., Liu, Z., Edlic, S., Colin, C., L. I., J., Zhao, Y., (2011). Chemical weathering in Malay Peninsula and North Borneo: Clay mineralogy and element geochemistry of river surface sediments. Sci. China Earth Sci. 54. 272 - 282. 

Wei, G., Li, X. H., Liu, Y., Shao, L., Liang, X., (2006). Geochemical record of chemical weathering and monsoon climate change since the early Miocen in the South China Sea. Paleoceanography 21. 1 - 11.